simplificator-babel 0.0.4 → 0.1.0

data/lib/data/udhr_txt/udhr_010.txt

@@ -1,219 +0,0 @@
-Universal Declaration of Human Rights - (Tetum)
-© 1996 – 2009 The Office of the High Commissioner for Human Rights
-This plain text version prepared by the “UDHR in Unicode”
-project, http://www.unicode.org/udhr.
----
-
-Deklarasaun kona ba Ema tomak nia Direitu, iha mundu raiklaran
-    Lia ne’e be Asembleia Boot, iha O.N.U., habadak hodi fo tada iha Rezolusaun 217A (III), iha loron 10, fulan Desembru, iha tinan 1948.-
-  
-    Lia habadak
-    - atu bele moris ho liberdade, ho justisa, ho damen iha mundu, ema sei hatene hodi halo tuir katak hotu hanesan, iha direitu hanesan.
-    - tan lakohi simu, tan heuuai ema nia direitu maka ema balu halo aat, halo susar ema seluk; fo sai lia hirak ne’e atu ema tomak bele moris hakmatek, bele hateten e fiar tuir nia hakarak.
-    - atu tahan ema tomak nia direitu tuir ukun ho justisa, nune’e ema lalika foti liman hodi funu hasoru ema aat, hahalok aat.
-    - atu buka hametin damen iha nasaun tomak.
-    - iha Surat Deklarasaun ne’e, Nasaun tomak fo sai katak ema tomak iha direitu, iha otak, iha folin, ema hotu hanesan feto ka mane; nasaun tomak sei buka tulun malu atu ema bele moris di’ak, ema hotu bele moris ho liberdade iha dalan los.
-    - Nasaun tomak iha O.N.U. tau lia ba malu atu hamutuk tulun ema moris ho direitu ho mos liberdade.
-    - atu ema tomak halo tuir lia hirak ne’e be foin hateten, hodi tau metin ba laran.
-    Asembleia Boot
-    Fo tada iha Deklarasaun kona ba Ema tomak nia Direitu atu hatudu dalan los ba povu tomak, ba nasaun tomak, nune’e ema tomak, klibur tomak, ukun tomak, ho neon metin, buka hanorin, hanorin lisan los, hodi habelar ema nia direitu ho liberdade; halo ema tomak tuir lia ne’e be fo sai iha nasaun ida laran, iha nasaun seluk laran, hodi moris tuir dalan ne’e be Nasaun tomak foin fo tada iha Deklarasaun ne’e.
-  
-    Artigu 1
-    Ema tomak moris hanesan, ema tomak hanesan, iha direitu hanesan. Ema tomak iha otak ho neon, hotu-hotu sei buka moris hanesan maun ho alin.
-  
-    Artigu 2
-    La bele haketak ema ida tan noin politik, tan ukun rai ida nian, iha rai ne’e duni, iha rai ne’e be ukun ona an, e iha rai ne’e be sei dauk ukun-án.
-  
-    Artigu 3
-    Ema ida-idak iha direitu atu moris, moris ho liberdade, hodi hetan mos tulun ba nia an rasik.
-  
-    Artigu 4
-    Ema ida la bele moris hanesan ata; sei halakon hosi raiklaran hahalok ne’e be lori ema seluk moris hanesan ata.
-  
-    Artigu 5
-    La bele halo aat ba ema ida, la bele halo ema terus naran de’it.
-  
-    Artigu 6
-    Ema tomak iha direitu, naran iha fatin ida, atu ema seluk simu nia hodi hatene katak nia mos ema.
-  
-    Artigu 7
-    Ema tomak hanesan iha ukun, tan ukun sei tahan ema tomak. Ema hotu iha direitu atu hetan tulun uaihira monu ba susar e bele hetan susar tan ninia direitu, tuir Deklarasaun ne’e.
-  
-    Artigu 8
-    Ema tomak iha direitu atu buka tulun hosi ukun sira, iha nia rain rasik, uaihira hetan susar tan ema seluk lakohi hatene nia direitu.
-  
-    Artigu 9
-    La bele dadur let, la bele kair e duni sai naran ema ida hosi nia rain.
-  
-    Artigu 10
-    Ema tomak iha direitu atu hetan justisa, uaihira monu ba sala; nia salan sei hetan justisa tuir dalan los hodi fo kastigu ki’ik e boot, tuir hahalok ne’e be nia halo.
-  
-    Artigu 11
-    
-      
-        Uaihira foti lia ruma hasoru ema ida, molok sei dauk halo justisa, ema ne’e sei hatán nu’u sala laek; afoin sei fo mos fatin atu nia hetan tulun hodi tahan-án iha justisa laran.
-      
-      
-        La bele dadur ema ida, tan de’it nia hahalok e nia kluhak, uaihira buat ne’e be nia halo la monu hasoru ukun nasaun nian e rai seluk nian. Nune’e mos, la bele fo kastigu todan liu hahalok ne’e be nia halo duni.
-      
-    
-  
-    Artigu 12
-    La bele halo naran buat ida hasoru ema nia moris, nia uma laran, iha nia uma kain, la bele loke let ema nia surat, la bele mos foti lia hasoru nia naran di’ak. Hasoru lia hirak ne’e, sei hetan tulun hosi rai ida nia ukun.
-  
-    Artigu 13
-    
-      
-        Ema hotu bele la’o ba mai tuir nia hakarak, tur iha rai ne’e be hakarak, iha Nasaun ida laran.
-      
-      
-        Naran ema ida bele husik nia rain, nia nasaun; bele fila hikas ba rain, tuir nia hakarak.
-      
-    
-  
-    Artigu 14
-    
-      
-        Uaihira ema ruma hetan susar atu moris hakmatek, bele buka fatin seluk e rai seluk.
-      
-      
-        La bele tuir dalan ida ne’e, uaihira nia hetan susar tan hahalok aat ne’e be nia halo, e tan hahalok nia halo hasoru ema seluk nia direitu.
-      
-    
-  
-    Artigu 15
-    
-      
-        Naran ema ida sei iha rain ida, nasaun ida.
-      
-      
-        La bele hasai naran de’it ema ida hosi nia rain; la bele mos taka dalan uaihira ema ida hakarak ba hamutuk ho nasaun seluk.
-      
-    
-  
-    Artigu 16
-    
-      
-        To’o ona otas, feto ka mane bele kaben, tur iha uma kain ida, hodi la hetan susar tan nia ema seluk, ema rai seluk e iha fiar seluk. Hanesan kabe na’in, uaihira fahe malu karik, sira na’in rua iha direitu hanesan.
-      
-      
-        Ema na’in rua la bele kaben uaihira sira lakohi moris hamutuk nu’u kabe na’in.
-      
-      
-        Uma kain ida hanesan knua e rai nia rin, tan ne’e, sei hetan tulun hosi reinu e hosi nasaun.
-      
-    
-  
-    Artigu 17
-    
-      
-        Naran ema ida, mesak e hamutuk ho seluk, iha direitu atu iha sasán rasik.
-      
-      
-        La bele hasai let ema ida nia sasán.
-      
-    
-  
-    Artigu 18
-    Ema hotu-hotu iha direitu atu hanoin tuir nia hakarak, moris tuir nia neon, tuir nia fiar; ne’e katak nia bele husik fiar ida hodi ba seluk, hodi mos haklaken nia fiar, haklaken mesak e hamutuk, iha fatin kles e fatin ksumik, hodi hanorin e hodi halo estilu tuir nia ukur.
-  
-    Artigu 19
-    Ema ida-idak bele hateten, bele halo tuir nia hanoin, tan ne’e ema seluk la bele bandu; ema ida-idak bele simu, bele fo tada nia hanoin, iha naran fatin ida.
-  
-    Artigu 20
-    
-      
-        Ema ida-idak bele halibur, harí klibur iha damen laran.
-      
-      
-        Ema ida la bele haruka ema seluk atu tama iha klibur ida laran.
-      
-    
-  
-    Artigu 21
-    
-      
-        Naran ema ida bele haknauk iha nasaun nia serbisu, hodi serbisu rasik e tau ema seluk iha nia fatin.
-      
-      
-        Ema tomak iha direitu atu serbisu iha nasaun ida nia knar.
-      
-      
-        Povu nia hakarak hanesan nasaun ida nia rin; povu tomak sei hatudu, tuir nia hakarak, iha uain ba uain, hotu-hotu hanesan, ida la let, hodi hili ema ne’e be nia hakarak atu ukun nia rain.
-      
-    
-  
-    Artigu 22
-    Ema hotu, hanesan rai nia oan, sei moris metin iha nia rain; bele ter hosi ukun sira atu ema hotu moris di’ak, moris hakmatek, hetan matenek, tan nasaun nia hahalok rasik, e hamutuk ho nasaun seluk, hodi halo rai ida buras.
-  
-    Artigu 23
-    
-      
-        Ema tomak sei hetan serbisu ida, serbisu tuir nia hakarak, hetan di’ak hanesan ema seluk, hodi hetan tulun atu la monu ba susar tan la serbisu.
-      
-      
-        Sei selu ema ida nia kolen tuir nia serbisu.
-      
-      
-        Ema ne’e be serbisu sei simu tusan los tuir nia kolen, atu nia uma laran, nia uma kain bele moris di’ak hanesan ema, sei hetan mos tulun hosi serbisu seluk.
-      
-      
-        Ema tomak bele harí klibur hanesan sindikatu, bele tama ba sindikatu hodi hetan tulun ba nia serbisu, tuir nia hakarak.
-      
-    
-  
-    Artigu 24
-    Ema tomak iha direitu atu hakmá, atu hadiuk, iha uain serbisu nia laran, tuir loron serbisu, iha tinan laran.
-  
-    Artigu 25
-    
-      
-        Ema tomak iha direitu atu hetan buat ne’e be kuran hodi hetan di’ak ba isin, di’ak ba uma laran, liu-liu iha hahán, iha hatais, iha uma ida, hetan tulun hosi ospitál, e tulun seluk hosi nasaun; sei hetan tulun uaihira la serbisu, iha moras laran, faluk karik e kbahen ona, e uaihira hetan susar ba moris maski la hakarak.
-      
-      
-        Feto foin hahoris ho oan kosok sei hetan tulun oi-oin. Labarik ne’e be moris, iha uma kain e la iha uma kain ida laran, sei hetan mos tulun tomak ne’e be kuran.
-      
-    
-  
-    Artigu 26
-    
-      
-        Naran ema ida iha direitu atu hetan matenek. Sei hetan matenek hodi la selu buat ida, iha tinan hirak ne’e be hahú eskola. Tan ema hotu sei tama iha eskola ne’e be nasaun haruka. Nasaun ida sei buka habelar mos eskola teknik ho eskola ba badaen; sei loke eskola ne’e be fo matenek boot, ema hotu-hotu bele tama iha eskola ne’e, tuir idakán nia otak.
-      
-      
-        Naran eskola ida sei halo ema sai di’ak liu hotu, habiit liu ema nia direitu, ema nia liberdade, sei lori ema simu malu ho laran, hatene perdua malu, dame malu iha nasaun ida laran, iha mundu raiklaran, tuir ida-idak nia fiar, tuir mos hahalok tomak ne’e be Nasaun sira iha O.N.U. halo atu mundu moris iha damen laran.
-      
-      
-        Aman sira maka sei hili matenek ne’e be hakarak fo ba oan.
-      
-    
-  
-    Artigu 27
-    
-      
-        Naran ema ida iha direitu atu tama, tuir nia hakarak, iha moris matenek iha knua laran, atu bele hamutuk ho matenek seluk halo di’ak ba nia rain.
-      
-      
-        Naran ema ida iha direitu atu hetan tulun kona ba dalan los atu moris, hetan tulun atu ho matenek seluk halo rai ida bele buras.
-      
-    
-  
-    Artigu 28
-    Naran ema ida iha direitu, iha fatin ne’e be nia moris e iha rai seluk, atu hetan tulun tuir ukun atu bele moris ho direitu ho liberdade, tuir lia tomak ne’e be fo tada iha Deklarasaun ne’e.
-  
-    Artigu 29
-    
-      
-        Naran ema ida sei halo buat ruma ba nia rain, tan lae karik nia la bele moris ho liberdade, la bele moris di’ak.
-      
-      
-        Atu moris ho direitu, atu bele hetan liberdade ema ida-idak sei tuir lolós ukun ne’e be foin fo sai, nune’e, ema seluk mos bele tuir dalan di’ak, dalan los, ema hotu bele moris tuir nia fiar, ema hotu bele moris di’ak hanesan maun ho alin, iha damen laran.
-      
-      
-        Hotu-hotu sei tuir lolós direitu ho liberdade ne’e be Nasaun tomak hamutuk fo tada ona, ema ida la bele tuir dalan seluk, hodi heuuai Deklarasaun ne’e.
-      
-    
-  
-    Artigu 30
-    Naran Nasaun ida, klibur ruma e naran ema ida, la bele hola lia hirak foin fo tada iha Deklarasaun ne’e atu hodi halakon ema seluk nia direitu, nia liberdade.
-  

data/lib/data/udhr_txt/udhr_011.txt

@@ -1,232 +0,0 @@
-Universal Declaration of Human Rights - (Umbundo)
-© 1996 – 2009 The Office of the High Commissioner for Human Rights
-This plain text version prepared by the “UDHR in Unicode”
-project, http://www.unicode.org/udhr.
----
-
-Ohuminyo Yoluali Yoku Tata Ovimuenyo Viomanu
-    OHONDO YOLOPAPELO VIU VANGI WOMANU
-    KUENDA YOKU SOKISA OVIHANDELEKO
-    Yataviwa kuenda ya tumbikiwa Lonjango Yinene kesokiyo lio ( 217 A III )
-    vita vivali kekui lepanduvali, kete liekui (10) kosayî ya Dezembro kulima wa 1948 - ohulukayî kovita ecea kakui akualã lecelãlã.
-  
-    Ulandu
-    Unu womanu loku sumbila omuenyo wapata omanu vosi kilu lieve, olio esilã liovihandeleko li nena eyovo, esunga kuenda ombembua voluali
-    Ekambo liu kulihiso kuenda oku pembula ovihandeleko vitata omuenyo womanu ku tuala omanu ko kulinga uvî kuenje uvî waco wa nena onyeño vovitima viomanu vosi, yu va sanga ocisimilo calonga cokuti omunu lomunu okuete omoko lutoyi woku tava pamue okupatalã eci cosi ayongola pamue kayongola kuenda ka kuata usumba woku talisua ohali.
-    Okutata omuenyo womanu oco cavelapo , kuenje ciwa nda ocihandeleko caco ci kolisua luvangi oco okuti lomue kaka yonjiwe oku fetuluinya ukuavo uvi olingile.
-    Ca sesamela okuti pokati kolofeka viosi pa kala ocisola lukamba.
-    Ekolelõ liomanu vosi va tiamela ko Hongele Yolofeka ( Nações Unidas ) lia kapiwa kovihandeleko vikola vioku tata omuenyo womanu, yu vaci pitulula vali vukanda owu okuti, esumbilo kuenda unene womunu vi tunda koku kapa omanu vosi pomangu yimosi- okuti vosi vasoka kunene - nda ulume nda ukayî kuenda loku vahã cimosi civa kuatisa okuama kovaso loku kuata eyovo liocili.
-    Olofeka viosi vi tiamelã ko Hongele Yolofeka ( Nações Unidas ) kuenda ombonge yavo, vali kunda okuti esumbilo voluali kuenda esumbilo lomuenyo womanu te viamoleha kovilinga, oco eyovo liocili.
-    Kovisila evi vioku tata omuenyo womanu oko ku tunda eyovo liocili kuenda esanju lia suapo liomanu.
-    Onjango Yinene
-    Ohuminyo eyi yoku tata omuenyo womanu, voluali luosi oko kocimaho oluali lua sesamela oku loña, apata osi , olofeka viosi, oco okuti omanu vosi kuenda olombonge viosi violohongele viomanu vavi kapa vovitima viavo kuenje ohuminyo yaco yendelela kuvosi okuti okulisumbila pokati oco eyovo lienda kovaso, nda pokati komanu vakuafeka yimosi nda pokati kolofeka vioposamua vatiamela vo Hongele yolofeka va tava ovihandeleko evi.
-  
-    ONDAKA YA 1
-    Omanu vosi kilu lieve va citiwa lonjila yimosi leyovo limosi, lomoko yimosi kuenda unu umosi, kuenje momo vosi va kuete olondunge, va sesamela okulisumbila pokati ndavamanji.
-  
-    ONDAKA YA 2
-    Citava okuti omanu va toñomala oku tukola loku kisika ocihandeleko ca sonehiwa vo Huminyo eyi, nda ocindele nda otekava, nda ulume nda ukayî, nda ukuelimi liê nda liê, nda ukuetavo nda hukuetavoko, nda ukuosoma wê nda wê, nda ukuafeka ye nda ye, nda ohuasi nda ohukui pamue cimue cikuavo.
-    Kovaso yovihandeleko evi kakuli vali lacimue cikuavo, nda citumiwa lusoma wofeka nda lusoma wolonganji, nda wovofeka nda woposamua.
-  
-    ONDAKA YA 3
-    Omunu wosi okuete omoko yoku kuata omuenyo wahe, yoku lisanja vofeka kuenda yoku hindingila.
-  
-    ONDAKA YA 4
-    Lomue okala kupika, lomue okapa ukuavo kupika. Upika wa lemeliwa.
-  
-    ONDAKA YA 5
-    Lomue okangisua pamue oku yikiwa vokayike kohali olivova.
-  
-    ONDAKA YE 6
-    Apa posi omunu akasi wa sesamela oku kulihiwa lombonge.
-  
-    ONDAKA YE 7
-    Kovihandeleko omanu vosi valisoka kuenje vosi te vatatiwa lovihandeleko vimosi. Lomue ha katepise; nda umue otepisiwa a ivaluise ohuminyo eyi.
-  
-    ONDAKA YE 8
-    Omunu wa lueya lahevo okuete omoko yoku pinga ekkuatiso kolonganji vio feka vana va kuliha ovihandeleko vioku tata omuenyo womanu, nda vokuafeka, nda vakualofeka vio posamua.
-  
-    ONDAKA YE 9
-    Lomue okutiwa ño olivova, loku yikiwa pamue oku tundisiwa vofeka yahe.
-  
-    ONDAKA YE 10
-    Omunu wosi okuete omoko yoku sombisiwa lesunga lolonganji, okuti kapa kala olonepele kuenda osombisiwa kombonge yolonganji kavi tiamela kusoma laumue, kuenje va sisa ciwa eko liaco.
-  
-    ONDAKA YE 11
-    
-      
-        Omunu wosi va tukuila eko limue, kacitava oku ukapa eko liaco toke eci ku kala uvangi wokuti ocili wa lueya. Pole ndaño vosanga leko lopo okuete omoko yoku kuata onganji yukuatisa.
-      
-      
-        Lomue olinga ocikonde mekonda lieko lia lingiwa konyima yoloneke eci okuti eko liaco halia kolele ndeci ca sonehiwa vovihandaleko violonganji, nda vio feka nda violo feka vioposamua. Kuenje te okangisiwa ndeci casoka ca tumila ocihandeleko caco eci alinga eko liaco.
-      
-    
-  
-    ONDAKA YE 12
-    Lomue okangisiwa olivova mekonda liomuenyo wahe, pamue wepata konjo yahe. Lomue okuete omoko yuku yulula ukanda ukuavo oku vanjiliya evi vikasimo ha hakutisa osoyî ukuavo. Omunu wosi wa kuata ovitangi evi okuete omoko yoku ivaluisa olonganji ocihandeleko eci.
-  
-    ONDAKA YE 13
-    
-      
-        Omunu eye omunu okuete omoko yoku nolã apa a yongola oku kala vofeka.
-      
-      
-        Omunu eye omunu okuete omoko yoku tunda vofeka omo akasi, ndaño ofeka yahe, kuenda okuetevomoko yoku tiuka vofeka yahe.
-      
-    
-  
-    ONDAKA YE 14
-    
-      
-        Omunu wosi okuayiwi lolombiali okuete omoko yoku pinga kolombiali violofeka vikuavo oco vo okuatise okusalamamo.
-      
-      
-        Omoko yoku pinga kolofeka vikuavo oku salama, yi tava lika komanu ava vakuayiwi lolombaiali, havavako ovingumba, pamue olomondi pamue uvî ukuavo.
-      
-    
-  
-    ONDAKA YE 15
-    
-      
-        Omunu eye omunu okuete omoko yoku tiamela kofeka acitiwa.
-      
-      
-        Lomue omunu otela okupa ukuavo omoko yoku tiamela kofeka acitiwa pamue omoko yoku pongolokela kofeka yikuavo
-      
-    
-  
-    ONDAKA YE 16
-    
-      
-        Eci omunu atelisa anyamo oku kuata epata, nda ulume nda ukayî okuete omoko yoku kuata epata liahe, nda okuela u oyela nda yu otekava, nda ukuetavo lie nda lie, ka katatekiwe.
-      
-      
-        Uvala ulingiwe pokati komanu vavali valitava, okuti ulume lukayî.
-      
-      
-        Epata olio ocihandeleko cavelapo kuenda ocisila coluali, cisukiliwa pokati kolohongele viomanu, yu epata lia sesamela okutatiwa lolombiali viofeka.
-      
-    
-  
-    ONDAKA YE 17
-    
-      
-        Omunu eye omunu pamue ocisoko comanu va kuete omoko yoku kuata cahe muele pamue cavomuele.
-      
-      
-        Lomue okuete omoko yoku nyeha cimue cukuavo.
-      
-    
-  
-    ONDAKA YE 18
-    Omunu eye omunu walisanja oku sima eci apanga ndeci etavo; okuete omoko yoku kala ketavo ayongola kuenda omoko yaco yu wiha evelo lioku pongolokela ketavo likuavo pamue oku lekisa kuvakuavo etavo liahe, nda lika wahe nda ocisoko comanu, nda posamua nda pulika.
-  
-    ONDAKA YE 19
-    Omunu eye omunu okuete omoko yoku yo kueca ovisimilo viahe, lokuvi vangula kuenda lomue u usakalasa mekonda liaco, kuenda citava okusandula ovisimilo viahe vofeka pamue posamua, vovingungu viosi vioku popela.
-  
-    ONDAKA YA 20
-    
-      
-        Omunu eye omunu okuete omoko yoku likongela lava kuavo kuenda oku tunga ohongele cinene ño nda ohongele yaco yombembua.
-      
-      
-        Lomue kaka kisikiwe oku likongela kohongele eyi kayongola.
-      
-    
-  
-    ONDAKA YA 21
-    
-      
-        Omunu eye omunu okuete omoko yoku songola ovopange osi ofeka yahe.
-      
-      
-        
-      
-      
-        Omunu eye omunu okuete omoko yokuiñila pomangu yupange wofeka yahe , kapaka kala olonepele.
-      
-      
-        Onjongole yomanu oyo ongusu yusoma wofeka; kuenje casesamela okunola asongui locela cilingiwa lesunga kuenda ocilli. Ocela caco cikuame ocihandeleko coluali, okuti ha lolonepeleko kuenda omunu lomunu osoneha onduko asima pokañunuñunu.
-      
-    
-  
-    ONDAKA YA 22
-    Omunu eye omunu wa sesamela oku tatiwa lombonge yitukuiwa "Segurança Social" yofeka a tiamela, kuenda citava oku kisika ombonge yaco ekuatiso nda lio tupalata, nda elongiso kuenda tu panduila olombonge vio feka kuenda olombonge vioposamua ekuatiso vasole okueca.
-  
-    ONDAKA YA 23
-    
-      
-        Omunu wosi okeute omoko yoku kuata upange, yoku nolã upange u usanjuisa loku umuisa eci ayongola kuenda omunu wosi ovindikiyiwa kocitangi cekambo liupange.
-      
-      
-        Vosi omanu vakuete omoko yoku fetiwa cimosi nda va talavaya upange umosi.
-      
-      
-        
-      
-      
-        Wosi omunu otalavaya okuete omoko yoku fetiwa lesunga okuti cusanjuisa oco cu ukuatisa okutata epata liahe lunu, nda citito ombonge yi vokiyeko.
-      
-      
-        Omunu wosi okuete omoko yokusovola ombonge, kumosi lavakuavo, yoku vetatela olonjongole violondinga upange.
-      
-    
-  
-    ONDAKA YA 24
-    Omunu wosi okuete omoko yoku puyuka, kuenda oku talama elivala lio oneke pole otambula ofeto yahe ndu watalavaya.
-  
-    ONDAKA YA 25
-    
-      
-        Omunu wosi okuete omoko yoku kuata omuenyo luhiti, eye lepata liahe va kuata ekuatiso kuhayele, kokulia, kuwalo, kocitumalo, koku feta ocimbanda, pamue ekuatiso likuavo lisukiliwa kuenda osesamela oku vikuvindikiyiwa nda ka kuete upange, pamue nda koku vela, nda walinga ocilema, nda wa siala umbumba, pamue wa kuka pamue vimue vikuavo viu tateka okusanga epondolo.
-      
-      
-        Uyali kuenda utila womala visesamela ekuatiso liocili. Omalã vosi, nda omalã vondombua nda voposamua, vosi vakuete omoko yimosi yoku tambula ekuatiso kombonge ( Segurança Social ).
-      
-    
-  
-    ONDAKA YA 26
-    
-      
-        Omunu wosi osesamela elilongiso. Elilongiso te lio cali, ndaño haliosiko pole alima atete ocali ana alongisa omunu oku tanga loku soneha. Onepa yaco yelilongiso eli likisikiwe komanu vosi. Elilongiso lio vipinduko lilue. Elilongiso lio losikola Vinene vatukula Univesidade liyu luiwe komanu vosi valisukila, ndeci ca sesamela omunu lomunu okuti halolonepeleko.
-      
-      
-        
-      
-      
-        Elilongiso lia sesamela oku kuatisa omau oku waya unu womanu kuenda oku kolisa ovihandeleko vioku tata omuenyo womanu kuenda eyovo kuenda lia sesamela okueca elomboloko komanu liokuti epandi kuenda ocisola lolofeka viosi, lapata osi kuenda latavo osi kuenda okuamisako upange wosi wo Hongele Yofeka (Nações Unidas) oku kapa ombembua voluali.
-      
-      
-        Olonjali ovio tete via sesamela oku kuatisa omalã vavo oku nolã elongiso liocili.
-      
-    
-  
-    ONDAKA YA 27
-    
-      
-        Omunu wosi okuete omoko kuatisa kelongiso liovituwa vio feka pocitumalo akasi, okutata umesele kuenda oku kuatisa kukulihiso wosi unena okuamisako ofeka, kuenda okutambula kapako osi upange wavosi.
-      
-      
-        Omunu wosi okuete omoko yokuvetatela umesele wahe , nda ukulihiso nda ovisonehua, nda olomapalo eye muele asovola.
-      
-    
-  
-    ONDAKA YA 28
-    Omunu wosi okuete omoko yoku kisika okuti ovihandeleko via sonehiwa Vuvangi mulo vili vilingiwe nda vofeka yahe nda posamua oco eyovo liocili limolehe .
-  
-    ONDAKA YA 29
-    
-      
-        Omunu wosi okuete ovikele lovocisoko a atiamela, muna eye akulila, haimo opa unu wahe.
-      
-      
-        Ko kusuisapo ovihandeleko evi loku vitelisa oko kutunda eyovo liocili, kuenda lomue otakekiwa locihandeleko ciñi te lika evi vikuatisa okuamisa kovaso ovihandeleko vieyovo liavakuavo oco va suisepo uhiti lutate wofeka kuenda oco usoma utukuiwa "Democracia ".
-      
-      
-        Ovihandeleko evi vilingiwa lika oku kolisa ongusu yo Hongele Yolofeka ( Nações Unidas )
-      
-    
-  
-    ONDAKA YA 30
-    Lacimue ocihandeleko casonehiwa vu Vangi mulo cipengisiwa Lofeka kayitiamela ko Hongele pamue omunu oco anyole eyovo liomanu lia sonehiwa mulo.
-