simplificator-babel 0.0.4 → 0.1.0

data/lib/data/udhr_txt/udhr_tuk_latn.txt

@@ -1,221 +0,0 @@
-Universal Declaration of Human Rights - Turkmen (Latin)
-© 1996 – 2009 The Office of the High Commissioner for Human Rights
-This plain text version prepared by the “UDHR in Unicode”
-project, http://www.unicode.org/udhr.
----
-
-ADAM HUKUKLARYNYŇ ÄHLUMUMY JARNAMASY
-     1948‐nji ýylyň 10‐njy dekabrynda Birleşen Milletler Guramasynyň Baş Assambleýasy Adam hukuklarynyň ählumumy jarnamasyny  tassyklady. Bu taryhy ähmiýetli karary kabul edip, Assambleýa Guramanyň ähli agza‐döwletlerine Deklarasiýanyň tekstini jar etmek we ony ýurtlaryň hem‐de territoriýalaryň syýasy durumyna parh goýmazdan ýaýratmak, yglan etmek, esasan‐da mekdeplerde we beýleki okuw jaýlarynda düşündirmek islegi bilen ýüz tutdy.
-   
-     GIRIŞ
-     Adamzat kowmunyň agzalaryna deň derejede degişli mertebäniň we olaryň deň we aýrylmaz hukuklarynyň ykrar edilmeginiň azatlygyň, adalatyň hem‐de ählumumy dynçlygyň esasy bolup durýandygyny göz öňünde tutup; we
-     Adam hukuklarynyň äsgerilmezliginiň we ýigrenilmeginiň adamzat ynsabyny haýykdyrýan wagşyçylyk aktlaryna getirendigini hem‐de adamlaryň söz we wyždan azatlygyna ýe we gorkudyr mätäçlikden azat boljak dünýäsiniň döredilmeginiň adamlaryň belent ymtylyşy diýlip yglan edilendigini göz öňünde tutup; we
-     Zulmuň we sütemiň garşysyna iň soňky serişde hökmünde adamynyň gozgalaňa baş götermek zerurlygyny aradan aýyrmak maksady bilen adam hukuklarynyň kanunyň häkimligi tarapyndan goralmagyny göz öňünde tutup; we
-     Halklaryň arasyndaky dostlukly gatnaşyklaryň ösmegine ýardam etmek zerurlygyny göz öňünde tutup; we
-     Birleşen Milletleriň halklarynyň esasy adam hukuklaryna, adam şahsyýetiniň mertebesine we gymmatyna, erkegiňdir aýalyň deňhukuklylygyna öz ynamlaryny Düzgünnamada tassyklandyklaryny we sosial ösüşedir ýaşaýyş şertleriniň gowulanmagyna has erkinlikde ýardam etmegi ýüreklerine düwendiklerini göz öňünde tutup; we
-     Agza‐döwletleriň Birleşen Milletler Guramasy bilen hyzmatdaşlykda adam hukuklaryna we esasy azatlyklaryna hemmeleriň sarpa goýmagyny we berjaý etmegini goldamaga borçlanandyklaryny göz öňünde tutup; we
-     Bu hukuklaryň we azatlyklaryň häsiýetine hemmeleriň düşünmeginiň olaryň doly ýerine ýetirilmegi üçin ägirt uly ähmiýetiniň bardygyny göz öňünde tutup;
-     BAŞ ASSAMBLEÝA
-     ADAM HUKUKLARYNYŇ BU ÄHLUMUMY DEKLARASIÝASYNY ähli halklaryň we döwletleriň ýerine ýetirmäge çalyşmaly wezipesi hökmünde jar edýär
-     Her bir adam, jemgyýetiň her bir guramasy bu Deklarasiýany gündelik göz öňünde tutup, aň‐düşünje ýaýratmak we ylym‐bilim bermek arkaly bu hukuklara we azatlyklara sarpa goýulmagyna ýardam etmäge milli we halkara  progressiw çäreler arkaly, olaryň ählumumy we degerli ykrar edilmegini hem‐de olaryň agza‐döwletler tarapyndan we şonuň ýaly‐da öz garamagyndaky halklaryň we territoriýalaryň içinde ykrar edilmegini gazanmaga jan etmelidirler.
-   
-      1‐nji madda:
-      Adamlaryň hemmesi azat dogulýarlar we öz mertebesi hem‐de hukuklary boýunça ilkibaşdan deňdirler. Olara ozal‐başdan aň, ynsap berlendir we biri‐birine özara doganlyk ruhunda çemeleşmek olaryň ýaraşygydyr.
-   
-      2‐nji madda:
-      Her bir adam jynsyna, derisiniň reňkine, aýal‐ erkekligine, diline, dinine, syýasy ýa‐da beýleki ynamlaryna, milli we sosial gelip çykyşyna, emläk ýagdaýyna, haýsy gatlakdandygyna ýa‐da gaýry tapawutlaryna garamazdan, bu Deklarasiýada jar edilen ähli hukuklara we ähli azatlyklara ýedir.
-      Mundan başga‐da, adamynyň ýerliginiň, ýurdunyň ýa‐da gelip çykan territoriýasynyň syýasy, hukuk ýa‐da halkara durumy esasynda, ol territoriýanyň bakna ýa bakna däldigine, garaşsyzlygyna ýa‐da haýsydyr bir görnüşde özbaşdaklygynyň çäklendirilendigine esaslanan hiç bir tapawutlandyrma bolmaly däldir.
-   
-      3‐nji madda:
-      Her bir adam ýaşaýyşa, azatlyga we şahsy eldegrilmezlige haklydyr.
-   
-      4‐nji madda:
-      Hiç kim gulçulykda ýa‐da baknalykda saklanyp bilinmez; gulçulygyň we gul söwdasynyň ähli görnüşleri gadagan edilýär.
-   
-      5‐nji madda:
-      Hiç kim öz adamçylyk mertebesini depeleýän, kemsidiji gatnaşyga we rehimsiz jeza çäresine duçar edilmeli däldir.
-   
-      6‐njy madda:
-      Her bir adam, nirededigine garamazdan, özüniň hukuk subýekti hökmünde ykrar edilmegine haklydyr.    
-   
-      7‐nji madda:
-      Adamlaryň hemmesi kanunyň öňünde deňdirler we kanunyň goragyndan peýdalanmaga deň derejede haklydyrlar. Adamlaryň hemmesi bu Deklarasiýany bozýan her bir diskriminasiýadan we şeýle diskriminasiýa öjükdirmeden goralmaga deň derejede haklydyr. 
-   
-      8‐nji madda:
-      Her bir adam konstitusiýanyň ýa‐da kanunyň özüne beren esasy hukuklary bozulan ýagdaýynda öz hukuklaryny başarnykly milli sudlar arkaly netijeli dikeltmäge haklydyr.
-   
-      9‐njy madda:
-      Hiç kim eden‐ýtdilikli tussag edilmäge, saklanylmaga ýa‐da ýurdundan kowulmaga duçar edilip bilinmez.    
-   
-      10‐njy madda:
-      Her bir adam öz hukuklarynyň we borçlarynyň kesgitlenmegi we özüne bildirilen jenaýat aýyplamasynyň esaslydygyny anyklamak üçin doly deňhukuklylyk esasynda öz işiniň açyk we adalatyň ähli talaplaryna laýyklykda garaşsyz we bitarap sudda seredilmegine haklydyr.
-   
-      11‐nji madda:
-      
-         
-            Jenaýat edenlikde aýyp bildirilýän her bir adam tä oňa goranmaga ähli mümkinçilikler döredilen açyk sud prosesinde ýazyklydygy kanuny ýol bilen boýnuna goýulýança günäsiz hasaplanmaga haklydyr.
-         
-         
-            Ilki edilen wagtynda milli kanunlara we halkara kanunçylygyna görä jenaýaty emele getirmedik haýsydyr bir hereketi edenligi ýa‐da etmänligi esasynda hiç kim ýazgarylyp bilinmez. Şeýle‐de, jenaýat edilen wagtynda bu babatda ulanylmagy mümkin bolan jeza çäresinden agyr çäre görlüp bilinmez.
-         
-      
-   
-      12‐nji madda:
-      Hiç kim öz şahsy we maşgala durmuşyna eden‐ýtdilikli gatyşylmagyna, öz ýaşaýyş jaýynyň eldegrilmezliginiň, hat‐habar aragatnaşyklarynyň gizlinliginiň ýa‐da öz at‐abraýynyň we mertebesiniň garawsyz bozulmagyna duçar edilip bilinmez. Her bir adam öz durmuşyna beýle gatyşmalardan ýa‐da kastdan kanun arkaly goranmaga haklydyr.
-   
-      13‐nji madda:
-      
-         
-            Her bir adam her bir döwletiň çäginde erkin hereket etmäge we özüne ýaşamaga ýer gözlemäge haklydyr.
-         
-         
-            Her bir adam islendik ýurtdan, şol sanda öz ýurdundan‐da, çykyp gitmäge we öz ýurduna ýene‐de dolanmaga haklydyr.
-         
-      
-   
-      14‐nji madda:
-      
-         
-            Her bir adam ýanalmalardan gaýry ýurtlarda gaçybatalga gözlemäge we ol gaçybatalgadan peýdalanmaga haklydyr.
-         
-         
-            Bu hukuk iş ýüzünde syýasy däl sebäplere görä edilen jenaýat ýa‐da Birleşen Milletler Guramasynyň maksatlaryna we prinsiplerine garşy gelýän etmişler sebäpli yzarlanylanda, ulanylyp bilinmez.
-         
-      
-   
-      15‐nji madda:
-      
-         
-            Her bir adam graždan bolmaga haklydyr.
-         
-         
-            Hiç kim öz graždanlygyndan ýa‐da graždanlygyny üýtgetmek hukugyndan eden‐ýtdilikli kesilip bilinmez.
-         
-      
-   
-      16‐njy madda:
-      
-         
-            Kämillik ýaşyna ýeten erkekler we aýallar jyns, milli we dini aýratynlyklara görä hiç hili çäklendirilmezden öýlenmäge we maşgala gurmaga haklydyrlar. Olar nikalaşylanda, nikada durlanda we nika bozulanda deň hukuklardan peýdalanýarlar. 
-         
-         
-            Nika ‐ durmuş gurýanlaryň ikisiniň‐de öz erkine we diňe doly razylygyna görä gyýlyp bilner.
-         
-         
-            Maşgala jemgyýetiň tebigy hem‐de esasy öýjügidir we jemgyýetiň we döwletiň goragyna daýanmaga haklydyr.
-         
-      
-   
-      17‐nji madda:
-      
-         
-            Her bir adam ýekebara ýa‐da beýlekiler bilen umumy emlägi edinmäge haklydyr.
-         
-         
-            Hiç kim öz emläginden esassyz el üzdürilmeli däldir.
-         
-      
-   
-      18‐nji madda:
-      Her bir adam pikir, ynam we din azatlygyna haklydyr; bu hukuk diniňi ýa‐da ynamyňy üýtgetmek azatlygyny we öz diniňe ýa‐da ynamyňa uýmak hem‐de oňa ýeke özüň we il bilen bile hususy tertipde, şeýle‐de köpçülikde sežde etmek, ýörelge, hudaýa çokunmak we dini ritual dessurlaryň azatlygyny öz içine alýar.
-   
-      19‐njy madda:
-      Her bir adam ynam azatlygyna we ynamyny erkin beýan etmäge haklydyr; bu hukuk öz ynamyňa päsgelsiz uýmak hem‐de informasiýany we ideýalary islendik serişdeler arkaly we döwletleriň çäklerinden garaşsyz gözlemek hem‐de ýaýratmak azatlygyny öz içine alýar.
-   
-      20‐nji madda:
-      
-         
-            Her bir adam parahat ýygnanyşyklar we birleşmeler azatlygyna haklydyr.
-         
-         
-            Hiç kim haýsydyr bir birleşmä girmäge mejbur edilip bilinmez.
-         
-      
-   
-      21‐nji madda:
-      
-         
-            Her bir adam gönüden‐göni ýa‐da erkin saýlanan wekilleriň üsti bilen öz döwletini dolandyrmaga gatnaşmaga haklydyr.
-         
-         
-            Her bir adam öz ýurdunda döwlet gullugynda durmaga deň haklydyr.
-         
-         
-            Halkyň erk‐islegi hökümetiň ygtyýarynyň esasy bolmalydyr; bu erk wagtly‐wagtynda we ählumumy deňhukukly saýlawlaryň üpjün edilen ýagdaýynda we galplaşdyrylmadyk saýlawlarda gizlin ýa‐da saýlaw hukuklarynyň azatlygyny doly üpjün edýän beýleki deň ähmiýetli görnüşdäki ses berişlikde öz beýanyny tapmalydyr.
-         
-      
-   
-      22‐nji madda:
-      Her bir adam, jemgyýetiň agzasy hökmünde, sosial üpjünçilige hem‐de öz mertebesini saklamak we şahsyýetiniň azat ösüşini üpjün etmek üçin ykdysady, sosial we medeni ugurlarda zerur bolan hukuklaryny milli tagallalar we halkara hyzmatdaşlygy arkaly hem‐de her döwletiň öz düzümine we resurslaryna laýyklykda amala aşyrmaga haklydyr.
-   
-      23‐nji madda:
-      
-         
-            Her bir adam zähmet çekmäge, iş saýlamak azatlygyna, adalatly we oňaýly zähmet şertlerine hem‐de işsizlikden goralmaga haklydyr.
-         
-         
-            Her bir adam deň zähmet üçin, hiç hili kemsidilmä duçar edilmezden, deň gazanja haklydyr.
-         
-         
-            Her bir işleýän adam özüniň we maşgalasynyň ynsana mynasyp ýaşaýyşyny üpjün edýän we zerur ýagdaýda sosial üpjünçiligiň goşmaça serişdeleri bilen üsti ýetirilýän adalatly we kanagatlanarly töleg almaga haklydyr.
-         
-         
-            Her bir adam professional arkadaşlygy döretmäge we öz bähbitlerini goramak üçin professional arkadaşlyklara girmäge haklydyr.
-         
-      
-   
-      24‐nji madda:
-      Her bir adam iş gününiň göwnejaý çäklendirilmeginiň hasabyna wagtly‐wagtyna we tölegli zähmet rugsadyna çykmaga hem‐de dynç wagtynyň bolmagyna haklydyr.
-   
-      25‐nji madda:
-      
-         
-            Her bir adam iýmiti, geýim‐gejimi, ýaşaýyş jaýyny, medisina kömegini öz içine alýan hem‐de onuň özüniň we maşgalasynyň saglygynydyr maddy hal‐ýagdaýyny, şeýle‐de işsiz galan, ýarawsyz, maýyp bolan, dul galan, garran ýa‐da özüne bagly bolmazdan, ýaşaýyş serişdeleriniň ýitirilmegine getiren beýleki ýagdaýlarda zerur sosial hyzmatlary we üpjünçiligi göz öňünde tutýan ýaşaýyş derejesine haklydyr.
-         
-         
-            Eneler we çagalar aýratyn idege hem‐de ýardama haklydyrlar. Nikada doglanlygyna ýa‐da däldigine garamazdan, ähli çagalar deň sosial goragdan peýdalanmalydyrlar.
-         
-      
-   
-      26‐njy madda:
-      
-         
-            Her bir adam bilim almaga haklydyr. Iň bärkisi başlangyç we umumy bilim mugt bolmalydyr. Başlangyç bilim hökmany bolmalydyr. Tehniki we professional bilim umumy elýeterli we ýokary bilim her kimiň ukybyna baglylykda hemmeler üçin elýeterli bolmalydyr.
-         
-         
-            Bilim adam şahsyýetiniň doly ösüşine hem‐de adam hukuklaryna we esasy azatlyklaryna sarpa goýluşynyň ýokarlanmagyna ugrukdyrylan bolmalydyr. Bilim ähli halklaryň, jynsy ýa‐da dini toparlaryň arasynda özara düşünişmäge, çydamlylyga we dostluga hem‐de Birleşen Milletler Guramasynyň parahatçylygy goramak işine ýardam etmelidir.
-         
-         
-            Kiçi ýaşly çagalary üçin bilimiň görnüşini saýlamaga gezek gelende, ene‐atalar artykmaç hukukdan peýdalanýarlar.
-         
-      
-   
-      27‐nji madda:
-      
-         
-            Her bir adam jemgyýetiň medeni‐kultur durmuşyna erkin gatnaşmaga, sungatdan lezzet almaga, ylmy progrese gatnaşmaga we onuň eşretlerinden peýdalanmaga haklydyr.
-         
-         
-            Her bir adam awtor hökmünde öz ylmy, edebi‐çeper zähmetiniň netijesi bolup durýan ahlak we maddy bähbitleriniň goralmagyna haklydyr.
-         
-      
-   
-      28‐nji madda:
-      Her bir adam bu Deklarasiýada beýan edilen hukuklaryň we azatlyklaryň doly dabaralanyp biljek sosial hem‐de halkara gurluşyna haklydyr.
-   
-      29‐njy madda:
-      
-         
-            Her bir adamynyň onuň şahsyýet taýdan azat we doly ösüşiniň ýeke‐täk mümkin bolan ýeri ‐ jemgyýetiň öňünde borçlary bardyr.
-         
-         
-            Öz hak‐hukuklarynydan we azatlyklaryndan peýdalanan wagtynda  her bir adam kanun boýunça göz öňünde tutulan we diňe özgeleriň hak‐hukuklaryny we azatlyklaryny ýeterlik ykrar etmek we hormatlamak zerurlygyndan hem‐de demokratik jemgyýetçilik düzgünlerini, ahlagyň adalatly we jemgyýetiň umumy maddy hal‐ýagdaýynyň talaplaryny kanagatlandyrmakdan gelip çykýan çäklendirmelere duçar edilmelidir.
-         
-         
-            Bu hak‐hukuklar we azatlyklar durmuşa geçirilende, Birleşen Milletler Guramasynyň maksatlaryna we prinsiplerine ters gelmeli däldir.
-         
-      
-   
-      30‐njy madda:
-      Bu Deklarasiýanyň hiç bir bölümi belli bir döwlete, adamlar toparyna ýa‐da aýratyn adamlara Deklarasiýada beýan edilen hak‐hukuklaryň we azatlyklaryň ýoguna ýanmaga gönükdirilen haýsydyr bir işleri ýa‐da hereketleri etmäge hukuk berýär diýen manyda düşündirilip bilinmez.
-   

data/lib/data/udhr_txt/udhr_tur.txt

@@ -1,219 +0,0 @@
-Universal Declaration of Human Rights - Turkish
-© 1996 – 2009 The Office of the High Commissioner for Human Rights
-This plain text version prepared by the “UDHR in Unicode”
-project, http://www.unicode.org/udhr.
----
-
-İnsan hakları evrensel beyannamesi
-      Önsöz
-      İnsanlık ailesinin bütün üyelerinde bulunan haysiyetin ve bunların eşit ve devir kabul etmez haklarının tanınması hususunun, hürriyetin, adaletin ve dünya barışının temeli olmasına,
-      İnsan haklarının tanınmaması ve hor görülmesinin insanlık vicdanını isyana sevkeden vahşiliklere sebep olmuş bulunmasına, dehşetten ve yoksulluktan kurtulmuş insanların, içinde söz ve inanma hürriyetlerine sahip olacakları bir dünyanın kurulması en yüksek amaçları oralak ilan edilmiş bulunmasına,
-      İnsanin zulüm ve baskıya karşı son çare olarak ayaklanmaya mecbur kalmaması için insan haklarının bir hukuk rejimi ile korunmasının esaslı bir zaruret olmasına,
-      Uluslararasında dostça ilişkiler geliştirilmesini teşvik etmenin esaslı bir zaruret olmasına,
-      Birleşmiş Milletler halklarının, Antlaşmada, insanın ana haklarına, insan şahsının haysiyet ve değerine, erkek ve kadınların eşitliğine olan imanlarını bir kere daha ilan etmiş olmalarına ve sosyal ilerlemeyi kolaylaştırmaya, daha geniş bir hürriyet içerisinde daha iyi hayat şartları kurmaya karar verdiklerini beyan etmiş bulunmalarına,
-      Üye devletlerin, Birleşmiş Milletler Teşkilatı ile işbirliği ederek insan haklarına ve ana hürriyetlerine bütün dünyada gerçekten saygı gösterilmesinin teminini taahhüt etmiş olmalarına,
-      Bu haklar ve hürriyetlerin herkesçe aynı şekilde anlaşılmasının yukarıdaki taahhüdün yerine getirilmesi için son derece önemli bulunmasına göre,
-      Birleşmiş Milletler Genel Kurulu,
-      İnsanlık topluluğunun bütün fertleriyle uzuvlarının bu beyannameyi daima gözönünde tutarak
-      öğretim ve eğitim yoluyla bu haklar ve hürriyetlere saygıyı geliştirmeye, gittikçe artan milli ve milletlerarası tedbirlerle gerek bizzat üye devletler ahalisi gerekse bu devletlerin idaresi altındaki ülkeler ahalisi arasında bu hakların dünyaca fiilen tanınmasını ve tatbik edilmesini sağlamaya gayret etmeleri amacıyla bütün halklar ve milletler için ulaşılacak ortak ideal olarak işbu İnsan Hakları Evrensel Beyannamesini ilan eder.
-   
-      Madde 1
-      Bütün insanlar hür, haysiyet ve haklar bakımından eşit doğarlar. Akıl ve vicdana sahiptirler ve birbirlerine karşı kardeşlik zihniyeti ile hareket etmelidirler.
-   
-      Madde 2
-      Herkes, ırk, renk, cinsiyet, dil, din, siyasi veya diğer herhangi bir akide, milli veya içtimai menşe, servet, doğuş veya herhangi diğer bir fark gözetilmeksizin işbu Beyannamede ilan olunan tekmil haklardan ve bütün hürriyetlerden istifade edebilir.
-      Bundan başka, bağımsız memleket uyruğu olsun, vesayet altında bulunan, gayri muhtar veya sair bir egemenlik kayıtlamasına tabi ülke uyruğu olsun, bir şahıs hakkında, uyruğu bulunduğu memleket veya ülkenin siyasi, hukuki veya milletlerarası statüsü bakımından hiçbir ayrılık gözetilmeyecektir.
-   
-      Madde 3
-      Yaşamak, hürriyet ve kişi emniyeti her ferdin hakkıdır.
-   
-      Madde 4
-      Hiç kimse kölelik veya kulluk altında bulundurulamaz; kölelik ve köle ticareti her türlü şekliyle yasaktır.
-   
-      Madde 5
-      Hiç kimse işkenceye, zalimane, gayriinsani, haysiyet kırıcı cezalara veya muamelelere tabi tutulamaz.
-   
-      Madde 6
-      Herkes her nerede olursa olsun hukuk kişiliğinin tanınması hakkını haizdir.
-   
-      Madde 7
-      Kanun önünde herkes eşittir ve farksız olarak kanunun eşit korumasından istifade hakkını haizdir. Herkesin işbu Beyannameye aykırı her türlü ayırdedici mualeleye karşı ve böyle bir ayırdedici muamele için yapılacak her türlü kışkırtmaya karşı eşit korunma hakkı vardır.
-   
-      Madde 8
-      Her şahsın kendine anayasa veya kanun ile tanınan ana haklara aykırı muamelelere karşı fiilli netice verecek şekilde milli mahkemelere müracaat hakkı vardır.
-   
-      Madde 9
-      Hiç kimse keyfi olarak tutuklanamaz, alıkonulanamaz veya sürülemez.
-   
-      Madde 10
-      Herkes, haklarının, vecibelerinin veya kendisine karşı cezai mahiyette herhangi bir isnadın tespitinde, tam bir eşitlikle, davasının bağımsız ve tarafsız bir mahkeme tarafından adil bir şekilde ve açık olarak görülmesi hakkına sahiptir.
-   
-      Madde 11
-      
-         
-            Bir suç işlemekten sanık herkes, savunması için kendisine gerekli bütün tertibatın sağlanmış bulunduğu açık bir yargılama ile kanunen suçlu olduğu tespit edilmedikçe masum sayılır.
-         
-         
-            Hiç kimse işlendikleri sırada milli veya milletlerarası hukuka göre suç teşkil etmeyen fiillerden veya ihmallerden ötürü mahkum edilemez. Bunun gibi, suçun işlendiği sırada uygulanabilecek olan cezadan daha şiddetli bir ceza verilemez.
-         
-      
-   
-      Madde 12
-      Hiç kimse özel hayatı, ailesi, meskeni veya yazışması hususlarında keyfi karışmalara, şeref ve şöhretine karşı tecavüzlere maruz bırakılamaz. Herkesin bu karışma ve tecavüzlere karşı kanun ile korunmaya hakkı vardır.
-   
-      Madde 13
-      
-         
-            Herkes herhangi bir devletin sınırları dahilinde serbestçe dolaşma ve yerleşme hakkına haizdir.
-         
-         
-            Herkes, kendi memleketi de dahil, herhangi bir memleketi terketmek ve memleketine dönmek hakkına haizdir.
-         
-      
-   
-      Madde 14
-      
-         
-            Herkes zulüm karşısında başka memleketlerden mülteci olarak kabulü talep etmek ve memleketler tarafından mülteci muamelesi görmek hakkını haizdir.
-         
-         
-            Bu hak, gerçekten adi bir cürüme veya Birleşmiş Milletler prensip ve amaçlarına aykırı faaliyetlere müstenit kovuşturmalar halinde ileri sürülemez.
-         
-      
-   
-      Madde 15
-      
-         
-            Her ferdin bir uyrukluk hakkı vardır.
-         
-         
-            Hiç kimse keyfi olarak uyrukluğundan ve uyrukluğunu değiştirmek hakkından mahrum edilemez.
-         
-      
-   
-      Madde 16
-      
-         
-            Evlilik çağına varan her erkek ve kadın, ırk, uyrukluk veya din bakımından hiçbir kısıtlamaya tabi olmaksızın evlenmek ve aile kurmak hakkına haizdir. Her erkek ve kadın evlenme konusunda, evlilik süresince ve evliliğin sona ermesinde eşit hakları haizdir.
-         
-         
-            Evlenme akdi ancak müstakbel eşlerin serbest ve tam rızasıyla yapılır.
-         
-         
-            Aile, cemiyetin tabii ve temel unsurudur, cemiyet ve devlet tarafından korunmak hakkını haizdir.
-         
-      
-   
-      Madde 17
-      
-         
-            Her şahıs tek başına veya başkalarıyla birlikte mal ve mülk sahibi olmak hakkını haizdir.
-         
-         
-            Hiç kimse keyfi olarak mal ve mülkünden mahrum edilemez.
-         
-      
-   
-      Madde 18
-      Her şahsın, fikir, vicdan ve din hürriyetine hakkı vardır; bu hak, din veya kanaat değiştirmek hürriyeti, dinini veya kanaatini tek başına veya topluca, açık olarak veya özel surette, öğretim, tatbikat, ibadet ve ayinlerle izhar etmek hürriyetini içerir.
-   
-      Madde 19
-      Her ferdin fikir ve fikirlerini açıklamak hürriyetine hakkı vardır. Bu hak fikirlerinden ötürü rahatsız edilmemek, memleket sınırları mevzubahis olmaksızın malümat ve fikirleri her vasıta ile aramak, elde etmek veya yaymak hakkını içerir.
-   
-      Madde 20
-      
-         
-            Her şahıs saldırısız toplanma ve dernek kurma ve derneğe katılma serbestisine maliktir.
-         
-         
-            Hiç kimse bir derneğe mensup olmaya zorlanamaz.
-         
-      
-   
-      Madde 21
-      
-         
-            Her şahıs, doğrudan doğruya veya serbestçe seçilmiş temsilciler vasıtasıyla, memleketin kamu işleri yönetimine katılmak hakkını haizdir.
-         
-         
-            Her şahıs memleketin kamu hizmetlerine eşitlikle girme hakkını haizdir.
-         
-         
-            Halkın iradesi kamu otoritesinin esasıdır; bu irade, gizli şekilde veya serbestliği sağlayacak muadil bir usul ile cereyan edecek, genel ve eşit oy verme yoluyla yapılacak olan devri ve dürüst seçimlerle ifade edilir.
-         
-      
-   
-      Madde 22
-      Her şahsın, cemiyetin bir üyesi olmak itibariyle, sosyal güvenliğe hakkı vardır; haysiyeti için ve şahsiyetinin serbestçe gelişmesi için zaruri olan ekonomik, sosyal ve kültürel hakların milli gayret ve milletlerarası işbirliği yoluyla ve her devletin teşkilatı ve kaynaklarıyla mütenasip olarak gerçekleştirilmesine hakkı vardır.
-   
-      Madde 23
-      
-         
-            Her şahsın çalışmaya, işini serbestçe seçmeye, adil ve elverişli çalışma şartlarına ve işsizlikten korunmaya hakkı vardır.
-         
-         
-            Herkesin, hiçbir fark gözetilmeksizin, eşit iş karşılığında eşit ücrete hakkı vardır.
-         
-         
-            çalışan her kimsenin kendisine ve ailesine insanlık haysiyetine uygun bir yaşayış sağlayan ve gerekirse her türlü sosyal koruma vasıtalarıyla da tamamlanan adil ve elverişli bir ücrete hakkı vardır.
-         
-         
-            Herkesin menfaatlerinin korunmasi için sendikalar kurmaya ve bunlara katılmaya hakkı vardır.
-         
-      
-   
-      Madde 24
-      Her şahsın dinlenmeye, eğlenmeye, bilhassa çalışma müddetinin makul surette sınırlandırılmasına ve muayyen devrelerde ücretli tatillere hakkı vardır.
-   
-      Madde 25
-      
-         
-            Her şahsın, gerek kendisi gerekse ailesi için, yiyecek, giyim, mesken, tıbbi bakım, gerekli sosyal hizmetler dahil olmak üzere sağlığı ve refahını temin edecek uygun bir hayat seviyesine ve işsizlik, hastalık, sakatlık, dulluk, ihtiyarlık veya geçim imkânlarından iradesi dışında mahrum bırakacak diğer hallerde güvenliğe hakkı vardır.
-         
-         
-            Ana ve çocuk özel ihtimam ve yardım görmek hakkını haizdir. Bütün çocuklar, evlilik içinde veya dışında doğsunlar, aynı sosyal korunmadan faydalanırlar.
-         
-      
-   
-      Madde 26
-      
-         
-            Her şahsın öğrenim hakkı vardır. Öğrenim hiç olmazsa ilk ve temel safhalarında parasızdır. İlk öğretim mecburidir. Teknik ve mesleki öğretimden herkes istifade edebilmelidir. Yüksek öğretim, liyakatlerine göre herkese tam eşitlikle açık olmalıdır.
-         
-         
-            Öğretim insan şahsiyetinin tam gelişmesini ve insan haklarıyla ana hürriyetlerine saygının kuvvetlenmesini hedef almalıdır. Öğretim bütün milletler, ırk ve din grupları arasında anlayış, hoşgörü ve dostluğu teşvik etmeli ve Birleşmiş Milletlerin barışın idamesi yolundaki çalışmalarını geliştirmelidir.
-         
-         
-            Ana baba, çocuklarına verilecek eğitim türünü seçmek hakkını öncelikle haizdirler.
-         
-      
-   
-      Madde 27
-      
-         
-            Herkes, topluluğun kültürel faaliyetine serbestçe katılmak, güzel sanatları tatmak, ilim sahasındaki ilerleyişe iştirak etmek ve bundan faydalanmak hakkını haizdir.
-         
-         
-            Herkesin yarattığı, her türlü bilim, edebiyat veya sanat eserlerinden mütevellit manevi ve maddi menfaatlerin korunmasına hakkı vardır.
-         
-      
-   
-      Madde 28
-      Herkesin, işbu Beyannamede derpiş edilen hak ve hürriyetlerin tam tatbikini sağlayacak bir sosyal ve milletlerarası nizama hakkı vardır.
-   
-      Madde 29
-      
-         
-            Her şahsın, şahsiyetinin serbest ve tam gelişmesi ancak bir topluluk içinde mümkündür ve şahsın bu topluluğa karşı görevleri vardır.
-         
-         
-            Herkes, haklarının ve hürriyetlerinin kullanılmasında, sadece, başkalarının haklarının ve hürriyetlerinin gereğince tanınması ve bunlara saygı gösterilmesi amacıyla ve ancak demokratik bir cemiyette ahlâkın, kamu düzeninin ve genel refahın haklı icaplarını yerine getirmek maksadıyla kanunla belirlenmiş sınırlamalara tabi tutulabilir.
-         
-         
-            Bu hak ve hürriyetler hiçbir veçhile Birleşmiş Milletlerin amaç ve prensiplerine aykırı olarak kullanılamaz.
-         
-      
-   
-      Madde 30
-      İşbu Beyannamenin hiçbir hükmü, herhangi bir devlete, zümreye ya da ferde, bu Beyannamede ilan olunan hak ve hürriyetleri yoketmeye yönelik bir faaliyete girişme ya da eylemde bulunma hakkını verir şekilde yorumlanamaz.
-