scylla 0.8.0 → 0.8.29

data/source_texts/tagalog.txt

@@ -1,135 +1,426 @@
+:''Kumakarga ang "mamamayang Filipino" dito. Para sa artikulo tungkol sa mamamayang Pilipino, tingnan ang .
+ (inland waters)
+|population_estimate = 94,013,200 
+| population_estimate = 95,834,000
+| population_estimate_year = 2011
+| population_estimate_rank = Ika-12
+| population_census = 97,691,000
+| population_census_year = 2012
+| population_density_km2 = 303
+| population_density_sq_mi = 715 
+| population_density_rank = Ika-42
+| GDP_PPP_year = 2012
+| GDP_PPP = $ 396.721 Billion
+| GDP_PPP_per_capita = $4,060.987
+| GDP_nominal = $217.580  |
+| GDP_nominal_year = 2012 |
+| GDP_nominal_per_capita = $2,227.228 |
+| HDI_year = 2011
+| HDI = 0.644. (2010). . ''Human Development Report 2010 – The Real Wealth of Nations: Pathways to Human Development''. Palgrave Macmillan. ISBN 978-0-230-28445-6 90101.
+| HDI_rank = Ika-112
+| HDI_category = medium
+| sovereignty_type = 
+| sovereignty_note = mula sa  at 
+| established_event1 = 
+| established_date1 = , 
+| established_event2 = 
+| established_date2 = , 
+| established_event3 = 
+| established_date3 = , 
+| established_event4 = 
+| established_date4 = , 
+| currency = 
+| currency_code = PHP
+| time_zone = 
+| utc_offset = +8
+| time_zone_DST = 
+| utc_offset_DST =
+| cctld = 
+| calling_code = 63
+| ISO_3166-1_alpha2 = PH
+| ISO_3166-1_alpha3 = PHL
+| ISO_3166-1_numeric = 608
+| sport_code = PHI (IOC & FIFA), PHL (ISO 3166-1)
+| vehicle_code = RP
+| footnotes = * Ang , , , , , , , , , , , at  ay ang mga auksilar na wikang opisyal sa kanilang sariling rehiyon. Ang  at  ay itinataguyod sa isang opsyonal at boluntaryong batayan.
+}}
+Isang  ang bansang '''Pilipinas''' (opisyal: '''Republika ng Pilipinas'''). Binubuo ang bansa ng higit-kumulang na pitong libo, isang daan at pitong (7,107) mga . Matatagpuan ito sa rehiyong  ng daigdig sa may kanluran ng . Kabilang sa lupalop o kontinente ng  ang bansang Pilipinas. 
+
+Matatagpuan sa pagitan ng 116° 40' at 126° 34' S. longhitud, at 4° 40' at 21° 10' H. latitud ang Pilipinas. Pinapalibutan ito ng  sa silangan, ng  sa kanluran, at ng  sa timog. Matatagpuan ang bansang  sa katimugang bahagi ng bansa habang matatagpuan ang bansang  sa timog-kanluran. Sa silangan matatagpuan ang bansang  at sa hilaga matatagpuan ang bansang .
+
+Malaking impluwensiya sa wika at kultura ng Pilipinas ang naidulot ng pagsakop ng mga bansang  (mula  hanggang ) at (mula  hanggang ). Ang relihiyong Katoliko o  ang pinakamalaking impluwensiyang naibahagi ng mga Kastila sa kulturang Pilipino.  
+
+Tanyag ang Bansang Pilipinas sa mga kalakal at yaring pang-export at sa kanyang mga OFW o Overseas Filipino Workers. Kasalukuyang nakararanas ng pag-unlad ang bansa sa mga ''remittances'' na ipinapadala pauwi ng mga OFW. Isa sa mga pinakaumuunlad na sektor ang  sa ekonomiya ng Pilipinas. Marami ring mga dayuhan ang namumuhunan sa bansa dahil sa mataas na palitan ng dolyar at piso. Kasalukuyan ding umaangat ang sektor ng serbisyo na dulot ng mga ''call centers'' na naglipana sa bansa. 
+
+Katiwalian sa pamahalaan, polusyon, basura, kawalan ng trabaho, sobrang populasyon at ''extra-judicial killings'' o pagpatay sa mga taong bumabatikos o kumakalaban sa pamahalaan ang mga pangunahing problema ng Pilipinas. Nagdudulot din ng problema sa bansa ang mga pangkat na  (MILF) sa katimugang  at .
+== Kasaysayan ==
+
+Ayon sa mga naitalang fossils ng tao sa bansa, maaaring dinayo na ng mga tao ang Pilipinas, ilang libong taon na ang nakalipas. Tumawid sa mga sinaunang tulay na lupa ang mga  o Ita, ang tinatayang kauna-unahang mga nanirahan sa Pilipinas. Sa kalaunan, dumayo sila sa kagubatan ng mga isla. Sa kasalukuyan nang sumapit ang ikalawang milenyo, nanirahan din sa Pilipinas ang iba pang mga migrante mula sa , kapuluan ng , mga taga  at .
+
+Nanirahan sa bansa noong ika-walong siglo ang mga mangangalakal na . Ang paglaganap ng mga bansang(kaharian) Budismo sa rehiyon ng Asya ang nagpasimuno ng kalakalan sa pagitan ng mga bansa sa Indonesia, India, Hapon, at Timog-Silangang Asya. Subalit, humina ang mga kaharian sa Timog-Silangang Asya dahil sa mahigpit na kompetisyon at hindi pagkakasundo. Samantala, ang paglaganap ng  sa pamamaraan ng komersyo at proselitismo, tulad ng , ang nagdala sa mga mangangalakal at misyonero sa rehiyon; ang mga Arabe ay dumating sa Mindanao noong ika-14 na siglo. Sa pagdating ng mga unang Europeo, sa pangunguna ni  (Ferdinand Magellan) noong , mayroon nang mga  hanggang sa hilaga ng , na naging mga karugtungang-sangay ng mga kaharian ng Timog-silangang Asya. Subalit, pawang mga nagsasarili ang mga isla ng Pilipinas noon.
+
+Sinakop at inangkin ng mga Kastila ang mga pulo noong ika-16 na siglo at pinangalanan itong "Islas Filipinas" na isinunod kay Haring . Kaagad na ipinakilala at pinalaganap ang  sa pamamagitan ng mga misyonero, at pati na rin ang mga Batas ng Indias (''Laws of the Indies'') at iba pang alituntuning pampatupad. Matigas na pagsuway ang itinugon ng mga grupong katutubo sa kabundukan pati na rin ng mga mapanlabang Moro na nagpapatuloy hanggang sa ngayon. Kabi-kabilang mga himagsikan at karahasan ang lumaganap sa mga baybayin sa kabuuan ng tatlong siglong pananakop, bunga na rin ng pag-aabuso at kakulangan ng reporma. Pinamahalaan mula sa  (Bagong Espanya sa ngayon ay ) ang bagong teritoryo at nagsimula ang kalakalan sa  sa pagitan ng Acapulco at Maynila noong ika-18 siglo o dantaon.
+
+Itinatag ni Gobernador  noong  ang Sociedad Económica de los Amigos del País (''Economic Society of Friends of the Country'', "Samahang Pang-ekonomiya ng mga Kaibigan ng Bayan") at ginawang hiwalay ang bansa mula sa Nueva España. 
+
+Nagbukas ang ekonomiya ng bansa sa mundo noong . Ang pag-angat ng mga masigasig at makabayang burgis, binubuo ng mga edukadong katutubong Pilipino, mga Kastila at creole na ipinanganak sa Pilipinas, mga mestisong Espanyol at Tsino, silang mga ilustrado ang nagpahiwatig ng pagtatapos ng kolonyalismong Kastila sa kapuluan. Naliwanagan sa  na nagsiwalat sa kawalang-katarungan ng pamahalaang kolonyal, sama-samang sila sumigaw para sa kalayaan. Inaresto, nilitis, binigyang-sala, hinatulan ng kamatayan at binaril si , ang pinakasikat na propagandista, noong  sa Bagumbayan  dahil sa mga akto umano ng pagpapabagsak ng pamahalaan. Naglaon at pumutok ang  na pinangunahan ng , isang lihim na rebolusyonaryong lipunan na itinatag ni  at napamunuan din ni . Halos tagumpay na napatalsik ng rebolusyon ang mga Kastila noong .
+
+Noong taong ding yon, magkadawit ang Espanya at  sa . Natalo ang Espanya at ipinasiya nilang ipasa ang kanilang mga kolonyang Pilipinas, Guam, Kuba, at Puerto Rico sa Estados Unidos. Binayaran naman ng Estados Unidos ang Espanya ng 20 milyong dolyar para sa mga ito, gayong nakapag-deklara na ng kalayaan ang Pilipinas.
+
+Ang pagtanggi ng Pilipino sa panibagong pananakop, ngayon ng Amerikano, ang nagtulak sa  na natapos umano noong  ngunit nagpatuloy hanggang . Sa wakas, ipinagkaloob noong  ang kalayaan pagkatapos ng maikling pananakop ng bansang  noong , pagkatapos ng huling pagkatalo ng bansang  noong . Ang huling pagbabalik ng mga pwersang Pilipino at Amerikano mula sa Pagpapalaya sa Pilipinas mula Oktubre,  hanggang Setyembre, . 
+
+Taon ng pagbawi at muling pagbangon pagkatapos ng giyera ang mga sumunod na taon, ng karahasan sa sibilyan dulot ng   na napatalsik noong , at ng patuloy na suliraning dulot ng komunista at separatistang Moro.
+
+== Pulitika ==
+
+
+=== Pambansang pamahalaan ===
+
+Ang pamahalaan ng Pilipinas, na hinalintulad sa sistema ng , ay natatag bilang . Ang kanyang  ay may tungkulin bilang  at pati ng . Siya rin ang namamahala ng . Naluluklok ang Pangulo sa posisyon sa pamamagitan ng isang pangkalahatang halalan at manunungkulan siya sa loob ng anim na taon. Siya ang may katungkulang maghirang ng mga kasapi at mamuno sa .
+
+Ang Batasan ng Pilipinas ay nahahati sa dalawang Kapulungan, ang Senado at Kapulungan ng mga Kinatawan. Ang mga miyembro ng dalawang kamarang , na binubuo ng  at ng , ay hinahalal sa botong popular. 
+
+Binubuo ang Mataas na Kapulungan o Senado ng 24 na Senador na naninilbihan sa loob ng 6 na taon. Tuwing 3 na taon, kalahati ng mga kasapi nito ay napapalitan sa pamamagitan ng pangkalahatang halalan at maaaring manungkulan ang isang Senador nang hanggang 3 sunud-sunod na termino. 
+
+Samantala, ang Mababang Kapulungan o Kapulungan ng mga Kinatawan naman ay inihahalal ng mga botante ng isang distrito o sektor at may terminong 3 taon. Maaari ring manilbihan ang isang Kinatawan ng hanggang 3 sunud-sunod na termino. Binubuo ang Mababang Kapulungan ng hindi bababa sa 225 Kinatawan.
+
+Ang sangay Panghukuman ng pamahalaan ay pinamumunuan ng , ang Punong Mahistrado (''chief justice'') ang lider nito at may 14 na Kasamang Mahistrado(''associate justices''), lahat hinihirang ng Pangulo at manunungkulan hanggang sa panahon ng kaniyang pagreretiro.
+
+Ang Pangulo, Pangalawang Pangulo at Punong Mahistrado ng Pilipinas ay mapatatalsik lamang sa kaniyang posisyon sa pamamagitan ng isang prosesong pampulitika na kung tawagin ay ''''katulad ng nangyari sa Dating Pangulong Joseph Ejercito Estrada dahil sa pagkakasangkot sa Jueteng Scandal na nabunyag noong 2001. nagtagumpay ang Impeachment noon sapagkat kusang umalis sa Malacanyang si Estrada at ang pumalit ay ang Bise Presidente nitong si Gloria Macapagal- Arroyo.
+
+=== Ugnayang panlabas ===
+Ang Pilipinas ay isang prominenteng kasapi at isa sa tagapagtaguyod ng  (ASEAN). Ito rin ay isang aktibong tagalahok sa  (''Asia-Pacific Economic Cooperation''), isang kasapi ng  (Group of 24) at isa sa 51 mga bansang nagtatag sa  (UN; ''Nagkaisang mga Bansa'') noong ,.
+
+Ang Pilipinas ay kasalukuyang nasa isang pagtatalo sa mga bansang , ,  at  patungkol sa kung sino ang tunay na may-ari ng  na mayaman sa langis at petrolyo natural. Ito rin ay may di pagkakaunawaan sa bansang  sa usaping . Sinasabing binigay ng Sultan ng  ang teritoryo ng Sabah sa Sultan ng , pagkatapos nitong tumulong sa pagkawasak ng isang rebelyon doon. Iyon ang nagbigay karapatan at poder sa pamahalaan ng Pilipinas na angkinin muli ang kanyang nawalang lupain. Hanggang ngayon, tumatanggap ang Sultan ng Sulu ng pera para sa "renta" sa lupa mula sa pamahalaan ng Malaysia.
+
+Silipin din:
+* 
+* 
+
+== Mga rehiyon at lalawigan ==
+
+
+
+Ang Pilipinas ay nahahati sa mga pangkat ng pamahalaang lokal (''local government units'' o LGU). Ang mga  o probinsya ang prinsipal na pangkat. Hanggang 2002, mayroong 79 na lalawigan sa bansa. Ang mga ito ay nahahati pa sa mga  (lungsod) at  (munisipalidad), na binubuo ng mga .  Ang barangay ang pinakamaliit na pangkat lokal ng pamahalaan. Ang lahat ng mga probinsya ay nalulupon sa 17  para sa kadaliang administratibo. Karamihan sa mga ahensya ng pamahalaan ay nagtatayo ng opisinang rehiyonal para magsilbi sa mga lalawigang saklaw nito. Subalit, ang mga rehiyon sa Pilipinas ay walang bukod na pamahalaang lokal, maliban sa  at , na autonomous.
+
+Tumungo sa mga artikulo ng  at  para makita ang mas malaking mapa ng mga lokasyon ng mga rehiyon at lalawigan.
+
+=== Mga Rehiyon ===
+''''''
+*  (Rehiyon I)
+*  (Rehiyon II)
+*  (Rehiyon III)
+*  (Rehiyon IV-A) '''¹'''
+*  (Rehiyon IV-B) '''¹'''
+*  (Rehiyon V)
+*  (CAR)
+*  (NCR) (''Kalakhang Maynila'')
+
+''''''
+*  (Rehiyon VI)
+*  (Rehiyon VII)  
+*  (Rehiyon VIII)
+     
+''''''
+*  (Rehiyon IX)
+*  (Rehiyon X)
+*  (Rehiyon XI)
+*  (Rehiyon XII) '''¹'''
+*  (Rehiyon XIII)
+*  (ARMM)
+
+'''¹''' Ang mga pangalan ay nasa malalaking titik sapagkat ang mga ito ay  na naglalaman ng mga pangalan ng sinasakupang lalawigan at/o lungsod. (silipin ).
+
+== Heograpiya ==
+
+
+Ang Pilipinas ay isang . Binubuo ng maraming mga pulo ang isang kapuluan. Binubuo ang bansang ito ng 7,107 na mga pulo, kung saan 7 ay tinaguriang mga 'Pangunahing Pulo'. May kabuuang sukat ang lupa nito na 300,000 km². Ang mga isla ay karaniwang nahahati sa tatlong grupo:  (Rehiyon I hanggang V + NCR at CAR),  (VI hanggang VIII), at  (IX hanggang XIII + ARMM). Ang abalang daungan ng , sa , ay ang  ng bansa at ang pangalawang-pinakamalaking  pagkatapos ng . Ang pitong 'Pangunahing Pulo' sa bansa ay ang mga Isla ng , , , , ,  at .
+
+Ang lokal na  ay mainit, maalinsangan, at tropikal. Ang kalimitang taunang temperatura ay nasa 26.5° Sentigrado. May tatlong panahon sa Pilipinas na pangkalahatang kinikilala ng mga Pilipino. Ito ay ang Tag-init o Tag-araw (mainit na panahon mula Marso hanggang Mayo), ang Tag-ulan (maulan na panahon mula Hunyo hanggang Nobyembre), at ang Taglamig (malamig na panahon mula Disyembre hanggang Pebrero).
+
+Karamihan sa mga pulong mabundok ay dating natatakpan ng tropikal na  at itong mga islang ito ay nagmula sa bulkan. Ang pinakamataas na tuktok ay ang  sa Mindanao na may taas na 2,954 m. Maraming aktibong  sa bansa tulad ng  at . Ang bansa din ay nasa tinatawag na "typhoon belt" ng Kanlurang Pasipiko at ito ay tinatamaan ng mga 19 na  bawat taon. 
+
+Ang Pilipinas ay napapaloob rin sa tinatawag na  na isa sa pinaka-aktibong  sa buong mundo.
+
+:''Tignan din: ''
+
+== Ekonomiya ==
+
+
+Noong  ang ekonomiya ng Pilipinas — pinaghalong , marahan na industriya, at mga serbisyong pansustento — ay nanghina dulot ng  at ng mahinang kondisyon ng lagay ng panahon. Ang pag-angat ay bumaba sa 0.6% noong 1998 mula 5% noong , pero nakabawi hanggang sa 3% noong  at 4% noong . Nangako ang gobyerno na ipagpapatuloy ang mga reporma sa ekonomiya para makahabol ang bansa sa mga bagong nagsisipag-unlaran at industriyalisadong mga bansa sa . Ang nagpapabagal sa pagsisikap ng pamahalaan na mapabuti ang ekonomiya ng bansa ay ang mismong utang nito (utang pampubliko na 77% ng GDP). Ang hinihinging badyet para sa pagbabayad ng utang ay higit na mas mataas pa sa badyet ng pinagsamang Kagawaran ng Edukasyon at Militar.
+
+Ang stratehiyang pinaiiral ng gobyerno ay ang pagpapabuti sa , ang paglilinis sa sistemang tax o  para paigtingin ang kita ng gobyerno, ang deregulasyon at  ng ekonomiya, at ang karagdagang pag-kalakal sa rehiyon o mas integrasyon. Ang pagasa ng ekonomiya sa ngayon ay nakadepende sa kaganapang pang-ekonomiya ng kanyang dalawang pangunahing sosyo sa kalakal, ang  at , at sa isang mas mabisang administrasyon at mas matibay na patakaran ng gobyerno.
+
+== Demograpiko ==
+
+
+
+
+
+
+
+Ayon sa istadistika ng pamahalaan ng Pilipinas at mga kasalukuyang datos ng senso, mga 95% ng populasyon ay etnikong Malay, mga ninuno ng mga imigranteng mula sa Peninsulang Malay at kapuluang Indonesya na dumating bago pa man ang panahong Kristyano. Ang pinakamahalagang maliit na  ay ang Tsino na mula pa noong ika-9 na siglo ay nangangalakal na sa Pilipinas. Ang mga mestizo, mga may halong lahing Pilipino-Kastila, Pilipino-Tsino, Pilipino-Hapones, Pilipino-Amerikano o Kastila-Tsino () ay bumubuo ng isang maliliit ngunit makapangyarihang minorya pag dating sa ekonomiya at pulitika. Mayroon ding maliliit na pamayanan ng mga dayuhan tulad ng Kastila, Amerikano, no, , , Silangang n, at Arabo, at mga tribung Negrito na nakatira sa mga malalayong sityo at kabundukan. 
+
+Ang mga mamamayan ng Pilipinas ay tinatawag na Pilipino. Sa buong panahon ng pananakop ng mga Kastila, ang katagang "Filipino" ay tumutukoy lamang sa mga Kastila at minoryang mestizo. Subalit sa kalaunan, ang kahulugan nito ay napalitan para itukoy ang buong populasyon ng Pilipinas ng kahit anong lahi o etniko. Ang lokal na termino para sa Pilipino ay ''Pilipino'' o ''Pinoy'' (lalake), o ''Pilipina'' o ''Pinay'' (babae),
+
+Sa usapan ng pagkakaroon ng mga pangkat etnitko, nangunguna ang Pilipinas sa bilang ng mga katutubo.  Kalakhan ng populasyon ay nahahati sa walong pangunahing grupong , na sumatotal ay 95%.  Ang pinakamalaking grupo ay ang mga  (24%), mga (24%), at mga  (11%). Sumunod ang mga , ,  o , , at iba pang mga . Subalit, bilang resulta ng kasalukuyang patakaran ng pamahalaan, ang bansa ay mas naging isa sa kultura sa mga nakaraang dekada.
+
+Kasama ang mga grupong minorya ng kabundukan, mga dayuhan at mga etnikong Pilipinong Moro ng Mindanao sa natitirang 10 porsyento. Ang  o ang  na dating aktibo sa kapuluan ilang libong taon ang nakaraan, ay nagsipaglikas sa loob ng kagubatan at kabundukan. Ang kanilang kapalaran ay tulad din sa ibang grupong katutubo sa buong mundo tulad ng mga Aborigen ng Australya at ang mga Katutubong Amerikano. Marami sa kanila ay napasanib at napahalo sa mananakop na etnikong Malay-Pilipino o kaya'y napahiwalay bunga ng "systematic displacement" noon.
+
+Kabilang sa mga Wikang Banyaga sa Pilipinas ay ang ; ;  (,  at ) sa mga myembro ng komunidad Tsino at Tsino-Pilipino, sa kanilang  o ''Chinatown'' at may kasama mula sa ; ;  at  ay mula sa mga miyembro ng Komunidad ng mga Hapones, Indyan, mga Amerikano at mga Koreano, ay mula sa kanilang  o ''Japantown'',  o ''LittleJapan'',  o ''LittleIndia''  o ''Koreatown'',  o ''Americantown'' at mga  o ''LittleAmerica'' at paaralan kung saan ang wika ng pagtuturo ay ang  bilinggwal na Mandarin/English;  sa mga myembro ng populasyong  o Moro; at , na wikang opisyal ng Pilipinas hanggang 1973 at ngayon ay ginagamit ng mababa sa 0.01% ng populasyon (2,658 tagapagsalita, Senso ng 1990). Gayunpaman, ang tanging nabubuhay na wikang kriolyong Asyatiko-Espanyol, ang , ay wika ng ilan sa timog-kanlurang bahagi ng bansa.
+
+Mula , sa pagsisikap na paigtingin ang pambansang pagkakaisa, pinalaganap ng pamahalaan ang pag-gamit ng opisyal na pambansang wika, ang ,'''' na batay sa . Tinuturo ang Filipino sa lahat ng paaralan at unti-unting tinatanggap ng populasyon bilang pangalawang wika. Ang  naman ay ginagamit bilang pangalawang wikang opisyal at kadalasang maririnig sa talakayan ng pamahalaan, edukasyon at negosyo.
+
+Silipin din: 
+* 
+* 
+
+== Kultura ==
+
+Sa buong kasaysayan ng Pilipinas, walang ni isang tanging pambansang identitad pangkultura ang nahubog. Sa isang bahagi, ito ay dahil marahil sa napakaraming wikang ginagamit sa buong kapuluan na tinatantiyang nasa 80, bukod pa sa mga dialekto nito. Ang pagkakabukod-bukod ng mga magkakaratig na barangay o mga pulo ay nakadagdag din sa pagkawalang pagkakaisa sa identidad.
+
+Sa pagdating ng mga Kastila, tumawag ang mga misyonerong Katoliko ng mga katutubo para maging tagasalin, nakapaglikha ng bilingguwal na uri, ang mga Ladinos. Ang mga ito, tulad ng tanyag na makatang si , ay lumikha ng mga tula ng kabanalan na sinulat sa titik Romano, kalimitan sa wikang Tagalog. Ang  ay isang pagsasalaysay ng simbuyo, pagkamatay at muling pagkabuhay ni Hesukristo na sinimulan ni Gaspar Aquino de Belen. Umusbong din ang mga panitikang sekular (hindi-relihiyoso) na binase sa mga korido, mga baladang Kastila ng kabalyero. Ang mga salaysay na berso, o ang komedya, ay ginanap sa  para sa mga analfabetong mayoriya (di nakakabasa o nakakasulat). Nasulat din ang mga ito sa alpabetong Romano ng mga prinsipal na wika at kumalat.
+
+Sa karagdagan, ang literatura o panitikang klasikal (,  at mga dokumento ng kasaysayan (pambansang awit, Constitución Política de Malolos), ay naisulat sa Espanyol, na hindi na opisyal na wika ngayon. Ang mga manunulat na Pilipino, tulad ni  ay nagpatuloy sa pagsusulat sa wikang Espanyol hanggang .
+
+Ang Pilipinas ay bayan ng maraming bayani. Sinasabing si Lapu-Lapu ng isla ng  ang unang pumigil sa agresyong kanluranin at ang pumatay kay Fernando Magallanes. Si  (ipinanganak noong ika-19 ng Hunyo, 1896 sa bayan ng Calamba, Laguna), ipinagmamalaki ng Lahing Malay, Pambansang Bayani ng Pilipinas, sinaulo ang 22 mga wika: Arabe, Katalan, Tsino, Ingles, Pranses, Aleman, Griyego, Ebreo, Italyano, Hapones, Latin, Malay, Portuges, Ruso, Sanskrito, Espanyol, Tagalog at iba pang katutubong diyalekto; siya ay naging isang arkitekto, artista, negosyante, karikaturista, guro, ekonomista, etnolohista, siyentipikong magsasaka, historiador, imbentor, peryodista, dalubhasa sa wika, musikero, mitolohista, nasyonalista, naturalista, nobelista, siruhano sa mata, makata, propagandista, sikologo, syentipiko, manlililok, sosyolohista, at teolohiko. Ang unang Asyatikong Kalihim-Heneral ng Asamblea Heneral ng  (UN) ay isang Pilipino - si Carlos Peña Romulo.
+
+Itinuturing na Pandaigdigang Pook na Pamana (World Heritage Sites) ang mga Barokeng Simbahan ng Pilipinas at ang Makasaysayang Bayan ng . Kabilang sana dito ang  ngunit nawasak ito matapos and . Isa ring Pandaigdigang Pook na Pamana (World Heritage Site) ang "Hagdang-hagdang Palayan" o '''Pay-yo''' ng Cordillera, na kinikilala ring pang-walong nakakahangang-yaman ng mundo.
+
+== Silipin din ==
+* 
+* 
+* 
+** 
+* 
+* 
+* 
+* 
+
+== Talasanggunian ==
+
+
+== Mga palabas na kawing ==
+
+
+
+=== Mga pahinang opisyal ===
+*  - Portal ng Pamahalaan ng Pilipinas
+*  - Tanggapan ng Pangulo
+*  Tanggapan ng Pangalawang Pangulo 
+*  - Senado
+*  - Kapulungan ng mga Kinatawan
+*  - Korte Suprema
+*  - Komisyon sa Halalan (COMELEC)
+*  - Kagawaran ng Ugnayang Panlabas
+*  - Kagawaran ng Turismo
+*  - Hukbong Sandatahan ng Pilipinas
+*  - Kagawaran na bumubuo sa Gabinete sa Pilipinas 2005
+
+=== Kasaysayan ===
+* 
+
+=== Mga pahinang pambalita ===
+* 
+* 
+* 
+* 
+* 
+* 
+* 
+* 
+
+=== Ibang pang mga pahina ===
+* 
+*  - Philippines Travel Directory
+*  - Philippine links directory
+*  directory category
+*  - Open directory Philippines
+*  directory category
+*  news headline links
+*  - Most popular Philippine portal
+*  - Philippine website directory
+*  and 
+* 
+*  - a reference point for understanding the Philippines and Filipinos
+*  
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
 
-   "Utang na loob" at "hiya" ang susi daw sa karakter ng Pinoy.
-   nakaupo roon nang halos walang tulong dahil na rin sa hindi siya dalawin
-   Mailap sa himas kung nagigipit...
-   mainit na kape. " May mga nakapila pa namang programa para sa iyo. Baka
-   "Aalis na muna ako, Andro."
 
-   "Na maaabswelto ako."
-   Ang tinig ko...pakinggan mong mabuti ang tinig na ito. Natatandaan mo
-   beses na rin nilang nailigtas ang buhay ng isa't isa kaya't kapwa sila
 
-   "Para talaga akong bibitayin, ha?" biro niya. "Puwede bang mag-last request?"
-   Nahuli rin ng mga mata niya si Paula na nagtatago sa likod na ilang kababaihan.
-   Dito. Ihakbang mo ang mga paa mo. Sige na. Naghihintay ako. Halika na.
-       Oo, kasarinlan/kalayaan--seksing-seksing kambal!--ay matutuklasan
-   
-   nagbago na sa loob ng labing tatlong taon. Ang aking mukha ay hindi na
-   a k d a
 
-       masalimuot
 
-   Kalansay ng mga tangke at mga bungo ng pumatay at namatay ang naghambalang sa disyertong
-   Ako'y natatakot. Naririnig kong tumitibok ng mabilis ang aking dibdib
 
-   ng mga kasama niya. Kahit paano'y ipinalagay na lamang niyang wala ngang
-   " Sabi ko na nga ba't magkikita pa tayo. Kasamang Andro." bati ng isang
 
-   Sugapa sa panagimpan, nais mong lumikha ng walang kamatayang obra maestra.
 
 
-   na dulot mo. Burahin man at tunawin ng luha ang dugong isinalin mo sa
-   Ilan silang nagpaiwan. Kasama si Ka Alan, si Ka Ipe at ang binatilyong
-   ng tuksuhan. Naging si " Ka Safety" pa siya para sa ilang mahilig mag-alaska.
-   "O nandyan ka pala. Bakit?"
 
-   Kumakamot sa libis, paluhod ang akyat mo tungo sa tore ng gintong pagoda.
-   Nakakailang hakbang pa lamang palayo si Ka Alan nang tumigil ito at lumingon
-   kanya, si Inso.
-   puno. Mahigpit pa rin ang hawak niya sa baril.
 
-   naman niya, siya'y isang ahente.
 
-   siya sa tindi ng kirot.
 
-       Bula, lobo, alitaptap na bunga ng iyong buntonghininga--
-   
-   "Eto o, isuot mo muna," mahinang sabi niya, sabay abot ng kanyang jacket
-   "Isa pa, putol ni Paula, "bakit nalaman ng mga kaaway na may nangyayaring
-       
 
-   at sa loob ng panahong ito'y inakala niyang lubos na ang tiwala sa kanya
-   sa kahapon ang larawan ko. Tama.
-   Ako'y natatakot. Naririnig kong tumitibok ng mabilis ang aking dibdib
-   "Higit kitang kailangan ngayon."
-       							ni Nietzsche...
-   ang ilang taong nasa paligid.
-   Nakamotorsiklo na ang pangarap.
-   malayo at wala ka sa poste mo. Iniwan mo ang poste mo," sumbat ni Paula.
-   Bigla, mula sa may di-kalayuan, isang putul-putol na paswit. Kasunod
 
-   mo nakikilala. Walang bakas ang hugis nito sa iyong gunita.
-   Pinagtakluban na ng tala at putik ang pamumuti ng iyong mga mata.
-   kung siya man ay aabot pa sa panahong iyon.
 
-       Balitang ito'y di nasagap sa CNN kundi sa chikachika ng mga SINdikato
-   tumalikod para umalis.
-   
-   May takot ako sa hinaharap na magdadala ng walang katiyakan at sapangambang
-   	habang nagpupuyos--
-   "Itsura mo, mukhang hampas-lupa."
 
-   Sugapa sa panagimpan, nais mong lumikha ng walang kamatayang obra maestra.
-   ngiti iyong magkaiba ang dahilan. Ang isa'y nais magpalakas ng loob at
-       							ni Nietzsche...
-   Ako'y natatakot. Naririnig kong tumitibok ng mabilis ang aking dibdib
-   ngiting puno ng pag-unawa. Pinilit niyang sumagot ng ngiti.
-   Ngunit di na mapipigil S Andro. Sa pagkakahawak niya sa baril, parang
-   "Aalis na muna ako, Andro."
-   sa akin. May takot sa aking dibdib na magkaroon ng pagkakataong hindi
 
 
-   
 
-   Sa pagkakahawak niya rito ngayon, pakiramdam niya'y napakatagal na niyang
-   
-   isang latang ginagawang tasa.
 
-   "Pero paano?"
-   
-   " Ano' yo?"
-   Sa pagkakahawak niya rito ngayon, pakiramdam niya'y napakatagal na niyang
-       ay nag-eehersisyo. Kung titingnan ay parang napakaraming pinagkakaabalahan
-   na dulot mo. Burahin man at tunawin ng luha ang dugong isinalin mo sa
-       naghihintay sa labas ng Winter Palace
 
-   At ayoko rin lalong pahirapan dito ang magiging anak ko."
 
-       Suriin mo:
 
-   Ang ipinagtataka lamang niya, napakabilis magbago ng pagtingin sa kanya
-   
 
-   " Hayup ka, Inso! May araw ka rin," mahinang sumbat niya rito.
 
-   Nangingiti pa siya ngayon habang nilalaru-laro niya ang safety pin ng
-   iyo kahit lahat sa aking paligid ay nagpapaalala sa akin ng ating nakalipas.
-   nakahawak ng baril.
 
 
 
-   pa akong lumabas ang katotohanan."
 
 
-   Mailap sa himas kung nagigipit...
-       
-   
-   isang latang ginagawang tasa.
-   pag-uusap nila kanina at parirandam niya'y may kung anong kumurot sa
 
-   
-   mga taon at patuloy na dumami sila sa sona at kinakailangan nilang mag-expand.
-       			nakasungaw
-   " Hayup ka, Inso! May araw ka rin," mahinang sumbat niya rito.
-   "Magkano ba, Miss?" [Kalakalin ang sarili upang di magdildil ng poot.]
 
-   
-   Napatunganga si Paula. Pero agad itong nakabawi.
 
-   
-   
-   nararamdaman ang init ng kapeng tumatagos sa latang lalagyan nito. Madali
-   Paniwalaan mo ako kung aking sabihing walang isang sandali ang lumipasna
 
-   Pakiramay na sa walang pera.
-   Sapagkat tumaas raw ang GNP, di na kailangang ang NPA. Dumarami ang biktima